10
Cố Duy Trọng là hạng nho sĩ tự phụ, vốn không thích nói chuyện tiền bạc.
Vậy thì để ta cho hắn biết, sống trên đời một ngày, thì một ngày cũng không thể rời khỏi bạc.
Từ củi gạo dầu muối tương giấm trà của Cố phủ, đến bút mực giấy nghiên của hắn, có thứ nào không dùng từ hồi môn của ta?
Phu nhân đúng là thiên kim phủ Thượng thư, nhưng hồi môn của nàng ta nhiều lắm cũng chỉ gọi là đủ thể diện.
Mười mấy năm thành thân, phần lớn hồi môn của phu nhân đều đem bù vào cho đám cháu bên nhà mẹ đẻ nàng ta.
Cố Duy Trọng hiện làm quan tứ phẩm, nhưng lại chẳng xuất nổi một ngàn lượng bạc.
Mà giờ đây, phu nhân đang thiếu đúng vị thuốc này.
Nếu không phải quá quý hiếm, kinh thành không có, thì hắn cũng chẳng đến gõ cửa Lâm phủ.
Tai Cố Duy Trọng đỏ rực như sắp nhỏ máu.
Ở Lâm phủ – nhà của ta – hắn chẳng còn nói nổi câu gì đại cục hay thể diện nữa.
Ta cũng không muốn làm khó, chỉ nhàn nhạt chỉ vào khối ngọc bội đeo bên hông hắn.
“Vậy thì lấy miếng ngọc bội đó đổi lấy thuốc đi.”
Ngọc bội chất ngọc thượng hạng, nhưng điêu khắc vụng về, thành ra giá trị giảm đi phân nửa.
“Chi Hạ!”
Giọng Cố Duy Trọng có phần run rẩy, mặt đầy vẻ không dám tin.
“Chẳng lẽ nàng đã quên? Đây là tín vật định tình nàng tặng ta!”
Ta chỉ liếc hắn một cái, hờ hững đáp.
Sao có thể quên?
Đó là khối ngọc Tân Điền đẹp nhất trong kho, ta tự tay khắc suốt mấy ngày đêm.
Trước lúc Cố Duy Trọng vào kinh ứng thí, ta đã đưa khối ngọc đã khai quang ấy cho hắn.
Một là cầu cho hắn thi đỗ.
Hai là mong hắn cả đời không phụ bạc.
Khi đó, ta quá tham lam, không hiểu rằng điều thường tình ở nhân thế… chính là tiếc nuối.
Cố Duy Trọng dưới ánh nhìn của ta, chầm chậm gỡ ngọc bội, nhưng vẫn siết chặt trong tay không chịu buông.
“Chi Hạ, vì ta, mấy năm qua làm trắc thất nàng đã chịu nhiều ấm ức.
Nhưng ta thề, lòng ta chưa từng thay đổi. Trong tim ta chỉ có nàng. Nàng đưa con gái theo ta về kinh, được không?
Ta hứa, con gái sẽ do nàng nuôi dạy, lần này sẽ không ai dám chen vào. Nàng hãy tin—”
“Muộn rồi.”
Ta lạnh lùng cắt ngang, chỉ vào chiếc hộp gỗ đựng thuốc.
“Cố Duy Trọng, ngươi thật sự không biết, phu nhân cầu loại thuốc này… là để làm gì sao?”
Cố Duy Trọng sững người, bốn đứa trẻ đứng sau cũng lộ vẻ nghi hoặc.
Thân thể của phu nhân vốn như hố không đáy, dù có lấy dược liệu làm cơm ăn, bọn họ cũng chẳng cảm thấy kỳ lạ gì.
Cho đến khi ta mở miệng lần nữa.
“Vị thuốc này giá một ngàn lượng, nhưng không thể cải tử hoàn sinh.
Công dụng lớn nhất… là an thai.”
Ta ngừng một chút, giọng nói mang theo ý cười giễu.
“Phu nhân… đã mang thai rồi.”
Hoàn Nhi vô tư, nghe xong liền định bật dậy vui mừng, nhưng bị Dục Nhi mặt lạnh kéo lại.
Tay Cố Duy Trọng run lên, ngọc bội tuột khỏi tay, rơi xuống đất—vỡ tan thành bụi.
11
Sau khi Cố Duy Trọng đưa các con trở về kinh, cuộc sống của ta cuối cùng cũng bình yên trở lại.
Hôm Tôn đại tỷ lên đường, ta chất đầy một xe đặc sản Giang Nam cho tỷ, dĩ nhiên không thể thiếu hồ bánh và thịt khô.
Nhìn bóng lưng dứt khoát rời đi của Tôn đại tỷ, chúng ta đều hiểu, kiếp này e là khó còn cơ hội gặp lại.
Một đời người thì ngắn, nhưng đường từ kinh thành về Giang Nam… lại quá dài.
Hiện tại, mẫu thân ta ngày ngày đều giữ Nam Nam bên cạnh, từ món ngon vật lạ đến trò chơi đồ chơi, cứ thế đổ về Lâm phủ như nước chảy.
Mẫu thân còn truyền lời, cả Lâm phủ trong tương lai, sẽ để lại cho Nam Nam thừa kế.
Là Nam Nam – chứ không phải ta.
Dù người để ta theo các tổng quản học buôn bán, nhưng chưa từng có ý định giao Lâm gia cho ta.
Ta hiểu, là bản thân khiến người thất vọng – không chỉ một lần.
Những gì ta có thể làm, là khiến người đỡ phải nhọc lòng.
Và trước khi Nam Nam trưởng thành, thay con bé sắp xếp chu toàn mọi thứ.
Điều khiến người ta kinh ngạc nhất, chính là tiểu Bắc. Sau khi được danh y Giang Nam nhiều lần điều trị, khả năng nói chuyện của nó đang dần hồi phục.
Vào ngày sinh thần của mẫu thân, viện trưởng Thư viện Giang Nam đích thân tới chúc thọ, vừa thấy bài văn mừng thọ do tiểu Bắc viết liền khăng khăng đòi nhận nó làm đệ tử truyền thừa cuối cùng.
Với tiểu Bắc, đó là ân huệ lớn bằng trời.
Phải biết rằng, đệ tử cuối cùng mà viện trưởng từng thu, giờ đã làm tới chức Tể tướng.
Dù bận học hành, tiểu Bắc vẫn không quên nghề mộc.
Trong phòng Nam Nam, từ chuồn chuồn tre, con vụ nhỏ xíu, đến ngựa gỗ lớn đều là nó tự tay làm ra.
Cả Lâm phủ chẳng ai là không yêu quý tiểu Bắc.
Còn tin tức từ kinh thành, theo xe ngựa của Cố phủ mà tới Tô Châu.
Cố Duy Trọng sai Cố Hoàn đưa của hồi môn của ta về, phần ngân lượng, dược liệu, đồ cổ đã dùng, hắn cho người định giá, rồi viết cho ta một tờ giấy nợ.
Ngay trước mặt Cố Hoàn, ta xé nát giấy nợ ấy.
Ta không muốn có bất kỳ dây dưa gì với Cố Duy Trọng nữa.
Dù cho hắn có thăng tới nhất phẩm đại thần, thì đời này… cũng chẳng trả nổi từng ấy bạc.
Phu nhân đã hạ sinh một bé trai vào tháng trước, sức khỏe bị mẹ ruột liên lụy, uống thuốc còn nhiều hơn uống sữa.
Cố phu nhân khắp nơi cầu y hỏi thuốc, trong phủ không người trông nom, rối loạn vô cùng.
Đám tì nữ trộm cắp gian dối, chia chác bỏ túi không ít.
Tài vụ trong bếp lộn xộn, bữa cơm hôm mặn hôm nhạt.
Triều phục của Cố Duy Trọng bị giặt không phẳng, còn bị dâng tấu vạch tội.
Đây hình như là lần đầu Cố Hoàn nói với ta nhiều đến thế.
Ta thấy nó gầy đi không ít, nhưng tinh thần vẫn vững, nghe nói đã nhập doanh trại quân đội.
“Còn đại ca… đại ca bị hủy hôn rồi.”
Nói đến đây, mặt Cố Hoàn đầy phẫn hận.
Phu nhân vì nghĩ cho con ruột, lại ép Cố Duy Trọng nạp thiếp, còn muốn để bốn người Cố Dục đổi sang ghi danh dưới tên thiếp thất đó.
Tin này vừa lan ra, Cố Dục lập tức bị Đại Lý Tự khước từ hôn sự.
Cố Dục trở thành trò cười trong kinh thành, xin được điều ra làm quan ở Lĩnh Nam, nhưng không hợp thủy thổ, ba tháng đầu bệnh suốt.
Ta chợt nhớ, năm nay phủ từng nhận được một hòm trà và vải, trong đó còn kèm theo hai con tò he trẻ em.
Lúc ấy không rõ ai gửi, liền để trong kho.
Giờ nghĩ lại, đúng là đặc sản vùng Lĩnh Nam.
Sau một lúc trầm mặc, ta gọi quản gia đưa Cố Hoàn đi nghỉ ngơi.
“Phải rồi, mẫu thân, còn một chuyện…”
Cố Hoàn mang đến vài loại hương cao và vải vóc đang thịnh hành ở kinh, thấy sắc mặt ta nhạt nhòa, mặt nó đỏ bừng, cúi đầu xuống.
“Con… con có thể gặp muội muội một lát được không?”
12
Không may, mẫu thân ta đang đưa Nam Nam và tiểu Bắc lên biệt viện trên núi ở tạm.
Cố Hoàn thất vọng lên đường trở về kinh.
Sau đó, phương Bắc rơi vào hạn hán kéo dài suốt năm năm, dân chúng lưu lạc khắp nơi, nhiều người sa vào làm thổ phỉ.
Lương thực cứu tế từ triều đình ban xuống, qua bao tầng móc ngoặc, đến tay dân chạy nạn cũng chẳng đủ một bát cháo loãng.
Ta lo lắng cho vợ chồng Trương đại nương, lại phái người đi đón họ.
Không ngờ lại nhận được tin dữ.
Trong đám dân chạy nạn có kẻ phải đổi con mà ăn, Trương đại nương chắc vì nhớ tới cháu mình nên liều mạng cứu người.
Hai vợ chồng đều chết trong tay đám dân bị dồn đến đường cùng ấy.
Từ hôm đó, tiểu Bắc thường thức trắng đêm khổ học.
Lần đầu thấy được cảnh “người ăn người”, có lẽ khiến nó nhận ra rằng, trên đời vẫn còn nhiều việc phải làm – những việc nhất định phải có người đứng ra làm.
Dân chạy nạn đổ về ngày một đông, Giang Nam cũng bắt đầu hỗn loạn.
Các thương nhân nhận tin sớm đã găm hàng, chuẩn bị tung lương thực ra bán giá cao.
Ta mang theo tín vật của mẫu thân, liên kết với bốn đại thương hộ lớn nhất Giang Nam.
Định kiến trong lòng thiên hạ vốn là ngọn núi lớn, ai cũng nói thương nhân trọng lợi, nhưng chúng ta cũng có tấm lòng vì thiên hạ.
Chẳng bao lâu, lấy Lâm gia làm đầu, bốn đại thương hộ cùng lúc mở kho phát chẩn.
Ép giá lương thực quay về thời điểm trước nạn hạn hán, người dân có thể đổi sức lao động lấy gạo ăn.
Giang Nam trù phú, thiên hạ đủ đầy.
Kho lúa của thiên hạ – Giang Nam – được đám thương nhân gìn giữ vững vàng.
Biển ngạch “Nhân Thương” do đích thân hoàng đế ngự bút, cùng phần thưởng của triều đình, được Tổng đốc Giang Nam mang tới tận nơi.
Tiễn Tổng đốc ra cửa, ta từ xa thấy một bóng người quen thuộc.
Thoáng nhìn như là Cố Duy Trọng.
Quay lại đã chẳng thấy đâu nữa.
13
Nam Nam năm tuổi, chạy theo mèo đuổi theo chó, chỉ bằng sức mình đã khiến cả Lâm phủ chưa bao giờ thiếu tiếng cười.
Ngay cả phu nhân tri phủ cũng vài lần ngỏ ý muốn nhận Nam Nam làm nghĩa nữ.
Chỉ vì con trai nhà mình bị Nam Nam bắt nạt đến sợ phát khóc nên việc ấy đành thôi.
Tiểu Bắc dạo này đang ở thư viện ôn tập để chuẩn bị ứng thí hương.
Mới vài ngày không gặp, Nam Nam đã ầm ĩ đòi đi tìm huynh.
Mẫu thân ta bị tái phát bệnh đau chân, tạm thời chưa xuống giường được, mà ta lại đang kiểm kê sổ sách, đành sai quản gia phái người đưa con bé sang.
Không ngờ quản gia quay về, nói Nam Nam bị người chặn lại trước phủ.
Ta giật mình, nghĩ đến bóng người hôm trước trông giống Cố Duy Trọng, liền nhấc chân đi về phía cổng lớn.
Từ xa đã nghe tiếng Nam Nam lanh lảnh.
“Các ngươi không phải ca ca ta, ca ca tiểu Bắc mới là!”
“Nam Nam, chúng ta là huynh muội cùng một mẹ sinh ra, sao muội lại thân với một người ngoài hơn?”
“Đúng đó, tứ ca mang từ kinh thành về cho muội con lắc tay đấy, thích không?”
Tới gần mới thấy là Cố Vĩ và Cố Diệp, chẳng biết từ khi nào đã tới Giang Nam.
“Không đẹp bằng đồ ca ca tiểu Bắc làm đâu.”
Nam Nam được mẫu thân ta và tiểu Bắc nuông chiều từ nhỏ, thấy nhiều thứ tốt, những món đồ tầm thường sao lọt được mắt nàng.
Cố Vĩ cố nén giận.
“Nam Nam, nhưng ca ca có thể bảo vệ muội!”
“Đúng rồi, ai dám bắt nạt muội, chúng ta tuyệt đối không tha!”
Nam Nam lè lưỡi, làm mặt xấu với bọn họ.
“Xạo quá! Ca ca tiểu Bắc mới là giỏi nhất, ca có thể giết cả sói dữ!”
Cố Vĩ và Cố Diệp mặt mũi nghi hoặc.
Nhưng họ không biết, nếu không có tiểu Bắc, thì hôm nay Nam Nam đã chẳng thể đứng đây lành lặn nói chuyện.
Năm đó, do hạ nhân lơ là, một con sói hoang xông vào phòng, suýt nữa tha mất Nam Nam.
May mà tiểu Bắc đang ở phòng bên luyện chữ, nghe động liền lập tức lao vào, liều mạng đánh nhau với sói dữ, cuối cùng hạ được nó.
Tay phải của tiểu Bắc bị thương rất nặng, đại phu nói e là cả đời không cầm bút được nữa.
Thế nhưng, đứa trẻ ấy lại có ý chí hơn người, vết thương còn chưa lành đã tập viết bằng tay trái – mà nét chữ không hề kém hơn chút nào.
Từ nhỏ, Nam Nam đã nghe chuyện này không biết bao nhiêu lần từ miệng hạ nhân trong phủ.
Trong lòng nàng, tiểu Bắc là ca ca duy nhất, không ai thay thế được.
Thấy Nam Nam sắp khóc đòi đi tìm tiểu Bắc, ta mới từ từ bước tới, gọi Cố Vĩ và Cố Diệp lại.
Hai người họ vội vàng cung kính hành lễ với ta, gọi một tiếng “mẫu thân”.
Ta không đáp, chỉ mỉm cười – nụ cười nhàn nhạt không nóng cũng không lạnh.
“Có chuyện gì, vào rồi hãy nói.”
14
Không ngờ Cố phủ lại xảy ra nhiều chuyện đến thế.
Gia tộc bên ngoại của phu nhân – vốn phụ trách việc phát chẩn – bị tra ra tham ô, cả nhà bị tống vào đại lao, kết cục tốt nhất cũng chỉ là lưu đày.
Đứa con trai của phu nhân, cũng không còn nữa.
Nói ra cũng lạ, đại hạn kéo dài năm năm chẳng sao, vừa đổ một trận mưa, đứa bé lại không qua khỏi.
Phu nhân hóa điên, đến đêm thứ bảy sau khi con mất, lỡ chân rơi xuống giếng sâu, lúc phát hiện thì đã tắt thở.
Cố Duy Trọng bị liên đới bởi phủ Thượng thư, quan chức bị cách hết.
Hắn dứt khoát bán luôn phủ đệ ở kinh thành, không lâu sau đưa các con về quê cũ ở Giang Nam.
Không ngoài dự liệu, tiền đồ của Cố Dục và Cố Hoàn, chỉ nhìn cũng đã thấy được tận đáy.
Còn Cố Vĩ và Cố Diệp đến Lâm phủ, là muốn thử xem có xin được công việc gì không.
Thiếu niên tài tuấn cũng khó chống lại sự tầm thường của nhân tính.
Nhưng Lâm gia cũng có quy củ của Lâm gia.
Ta từ chối lời thỉnh cầu đó, chỉ viết cho họ một phong thư giới thiệu vào Thư viện Giang Nam, có vào được hay không, tùy vào chính họ.
Những ngày sau đó, mỗi lần quản gia đến bẩm báo, ta đều lo lắng quá mức.
Ta sợ Cố Duy Trọng tới cửa nhắc lại chuyện xưa, sợ hắn mượn danh Lâm phủ để tiện bề làm việc ở đất Giang Nam.
Nhưng lần này, là ta nghĩ nhiều rồi.
Sau khi mua lại hai gian nhà bên cạnh cố trạch Cố phủ, hắn sửa thành một trường tư, lấy học phí cực thấp, dạy bọn trẻ con trong xóm đọc chữ học văn.
Cố Duy Trọng còn giúp viết thư thuê, bán tranh chữ.
Những việc mà trước kia hắn khinh thường, nay đổi thành từng đồng tiền lẻ, từng thỏi bạc vụn, gửi về Lâm phủ đúng kỳ hạn.
Chúng ta quen nhau lần đầu cũng là tại trường tư trong thành Tô Châu, khi đó Cố Duy Trọng đọc mãi không thuộc bài, bị tiên sinh đánh lòng bàn tay.
Ta đứng bên xem náo nhiệt, còn chia cho hắn nửa củ khoai nướng nóng hôi hổi, rồi rủ hắn nói xấu tiên sinh cùng ta.
Ai ngờ, tiên sinh lại là phụ thân hắn.
Đời này có không nhiều người khiến ta sợ hãi, Cố tiên sinh là một trong số họ, phụ thân ta – người năm thì mười họa mời ông ấy đến phủ dạy học – là một người nữa.
Cũng nhờ thế, ta mới có thêm nhiều cơ hội gặp Cố Duy Trọng.
Khi ở kinh thành, ta luôn nghĩ đến quá khứ, vì cảm thấy thuở thiếu thời bên nhau là điều đẹp đẽ nhất, đủ xua tan mọi khổ đau cay đắng.
Nhưng từ khi trở lại Giang Nam, ta đã rất lâu không còn nhớ đến những chuyện đó nữa.
Có lẽ, về sau cũng sẽ không nhớ lại nữa.
Bước sang tháng Chín, hương quế nồng đượm lan trong không khí.
Ta nắm tay Nam Nam, đứng trước cửa Lâm phủ, chờ kết quả kỳ thi hương.
“Mẫu thân, ca ca Tiểu Bắc có đậu không?
Huynh ấy đã hứa dạy Nam Nam làm diều rồi đó!”
Tuy trong lòng cũng thấp thỏm, nhưng ta càng tin Tiểu Bắc hơn.
Đang định nói gì đó, thì từ xa đã vang lên tiếng trống chiêng, tiếp đó là tiếng ồn ào náo nhiệt của đám đông.
“Bảng ra rồi! Bảng vàng đã dán rồi!”
Khắp ngõ lớn ngõ nhỏ, nhà nhà người người đều đổ ra xem.
Giữa đám đông, ta thoáng thấy Cố Duy Trọng, không ngờ cả Cố Dục, Cố Hoàn cũng ở đó.
Nhưng lúc này, ta chẳng còn tâm trí quan tâm đến ai khác.
Khi tiểu đồng của Lâm phủ thở hồng hộc chạy về, tim ta như bị siết chặt, lòng bàn tay rịn đầy mồ hôi.
Tiểu đồng ngẩng đầu lên, gương mặt rạng rỡ.
“Đậu rồi! Thiếu gia nhà ta đậu rồi!
Trạng đầu kỳ thi – Giải nguyên!”
Lâm phủ lập tức nhộn nhịp hẳn lên, bọn gia nhân vội vàng treo đèn kết hoa, quản gia thì chuẩn bị cả đống tiền lẻ để rải trước cổng lớn.
Nam Nam chạy khắp nơi hóng hớt.
Chỉ có ta lặng lẽ đứng đó.
Ta biết Tiểu Bắc đã nỗ lực bao nhiêu, mới xứng đáng với ngày hôm nay.
Cứ tưởng Tiểu Bắc sẽ không quay lại sớm thế, ta định đưa Nam Nam vào phủ, thì đã thấy một thiếu niên tuấn tú cưỡi ngựa phi tới.
Tiểu Bắc xưa nay vẫn điềm đạm, nhưng lúc đến gần, mắt nó đã đỏ hoe.
“Ca ca Tiểu Bắc về rồi!”
“Là thiếu gia! Thiếu gia nhà ta đã trở về!”
“Mau nhìn kìa, Giải nguyên của Lâm phủ, thiên tài trăm năm có một!”
“Giải nguyên mới mười ba tuổi, tiền đồ rạng rỡ lắm thay!”
Tiểu Bắc không chút do dự bước tới trước mặt ta, đem vinh quang và sự tôn kính ấy – toàn bộ – dâng hết cho ta.
Giờ đây nó đã cao hơn ta một cái đầu, ngũ quan sắc sảo, nét trẻ thơ đã tan biến hoàn toàn.
Ta định đưa tay sửa lại mấy lọn tóc rối vì gió cho nó.
Chưa kịp giơ tay, Tiểu Bắc đã “phịch” một tiếng quỳ xuống trước mặt ta, dập đầu ba cái thật mạnh.
“Có được ngày hôm nay, là nhờ mẫu thân dạy dỗ.
Từ nay về sau, đến lượt hài nhi che chở cho mẫu thân, cho muội muội, cho tổ mẫu – che chở cho ngôi nhà của chúng ta.”
Nam Nam vốn là cái đuôi bám theo Tiểu Bắc, cũng bắt chước theo, quỳ xuống trước mặt ta, giọng non nớt vang lên:
“Mẫu thân, Nam Nam cũng bảo vệ người nữa!”
Thật là… ta cúi đầu, nước mắt đã giấu suốt bao năm, rốt cuộc cũng lăn dài trên má.
Ta vội lau đi, chỉ tay về phía trời.
Tiểu Bắc lập tức hiểu ý, xoay người về hướng Nam phương, cung kính vái ba vái.
Khi ngẩng đầu lên, trên má đã có thêm một vệt lệ dài.
Gió lướt qua, trời trong xanh không một gợn mây.
Ta nghĩ… mẫu thân ruột của Tiểu Bắc – nơi chín suối – nhất định cũng đang tự hào vì con mình.